Иҟамлааит уаҳа ҳадгьыли ҳажәлари еиҟәыганы

© Фото : предоставлено музеем Боевой СлавыОВНА
ОВНА - Sputnik Аҧсны
Анапаҵаҩра
Иҟамлааит уаҳа ҳадгьыли ҳажәлари еиҟәыганы. Дарбанызаалак аԥсуа ахааназ илымҳа иҭамҩааит иабацәа рабацәа ргәаҟашәа.

Светлана Ладариаԥҳа, Sputnik

1992 шықәса, нанҳәамза 14. Амра ахьышәахәа аҳәиҵәҳәа напы марымажала иҟьо ажәҩан икыдлан инеиуан, анасыԥ рҭыкьасон аԥхын мшы игәырӷьаҵәа иаԥылоз ауаа рыгәқәа. 

Макьана зегьы рыԥсқәа ҭан.

Макьана ԥсыҭбара ҟамлацызт.

Макьана аҳәҳәабжь ацынхәрас аччабжь акәын Аԥсуа дгьыл иқәыҩуаз.

Макьаназ. Макьаназ. Макьаназ…

ОВНА - Sputnik Аҧсны
Урҭ рыԥсқәа иҳацрымшәо иҳацуп

Нанҳәа анҵәамҭазы, аҵх агәы ааиҩнашоны, гәыԥҩык аԥсуаа ҳрыланы схәыҷқәеи сареи Маиҟәаԥ ақалақь аҟны ҳнанагеит. Гәдоуҭа ақалақь аҟынтәи Шәачанӡа ҳазгоз аӷба Гагра ақалақь ҳлаԥшҳәааҟны ианцәырҵ, амшынгәы иазцеит. Аҟәараҟынтәи ахысыбжьқәа ааҩуан, аха ҳара ҳҟынӡа изааӡомызт. Ус шакәызгьы амшынуаа аӷба иҭаз зегьы ҵаҟа илбаарц рыдырҵеит. 

Аамҭак хыхь сҽааныскылеит. Иахьаанагазгьы сзымдырӡо слымҳа иааҭаҩит агәаҟашәа. Ажәҩан калҭ инаҵызбааит илабҿабахаз амҳаџьырқәа рхаҿсахьақәа. Сцәа сҭаӡыӡон. Сыхшыҩ иҭаӡомызт урҭ аамҭақәа хынҳәит ҳәа. Сгәаҵанӡа, џьара, амамиқәара рхарԥаны "уаҳа ҳахнымҳәырцу" ҳәа хәыцрақәак рҽааизыргеит. Избан сыздырам, сара, урысшәала ажәеинраала аҩра акәым ацәажәарагьы рацәаӡак иазҟазам ауаҩы иласхеибаҳәеит абарҭ ацәаҳәақәа (урҭ нас ақьаад ианысҵан, инхеит ишыҟаҵәҟьаз акәымзаргьы).

Из глубин веков опять

Песнь мхаджиров "Шьышь нани".

И Море Черное все так

Под нами иссиня-черное.

Те же слезы

И тот же путь.

От родины дорога.

О, Господи скажи,

За что, за что, за что же?

За любовь зачем ты боже,

Ненавистью платишь?

Неужели повторится

Та же опять история,

И родятся наши дети

Не на земле родимой?

Неужели в этом мире

Зло не пресечется,

И на горе одного

Другой добудет счастья?

О, скажи ты Боже,

В чем вина младенцев?

И опять ты море,

Смотришь беспрестанно.

На далеком горизонте

Берег пропадает,

И песнь мхаджиров снова

Волны напевают.

Шьышь нани, шьышь нани –

Сердца струны ноют.

Шьышь нани, шьышь нани

Из глубин веков приходит.

Иуадаҩуп алашара азхәыцра умшгьы уҵхгьы еиԥшны ианылашьцоу, аҟазаареи аҟамзаареи уԥсадгьыл анҭагылоу.

Абхазская сотня. - Sputnik Аҧсны
Аҭоурых зҵалатәу - аҭоурых удырырц азы акәӡам

Маиҟәаԥ ҳаннеи аиҳабыра рҟынтәи ауаа ҳзыԥшын. Урҭ иаразнак амашьынақәа рыла асасааирҭахь ҳаргеит. Ҳҭыԥқәа ҳзылырхит. Аччареи ахәмарреи ирыцәшәо иалагахьаз ҳхәыҷқәагьы рлакыҵақәа лашарақәак аарыҵаабауа иалагеит.

Шықәсык иназынаԥшуа ҳашьцәа рыдгьыл ҳабеит жәларык. Изларылшоз ала нап ҳадкылан ҳрыман. Ҳафатә-ҳажәтә, ҳашәҵатәы, ҳанхарҭа ҭыԥқәа акыр рылаԥш рхын уи ҷыдала знапы ианыз ауаа. Урҭ рыдагьы акырынтә ҳара иҳадҵаалахьан аҭыԥантәи ауааԥсыра.

Ганкахьала уи ҳагәқәа шеиҵнахуазгьы, зыԥсҭазаараҟны гәаҟра дук иаламԥшыцыз ауаа рыцҳацәак реиԥш ҳхы анаабоз ҟалалон.

Иуадаҩуп, егьа дгәакьазаргьы, аӡәы инапы уаныԥшыло уаныҟалалак уҭагылазаашьа. Уи – ухи-уԥси рганахьала. Егьырахь – ԥхьаҟатәи ҳԥеиԥш иакыз амца ацәара ацынхәрас еиҳа-еиҳа аԥыр-ԥырҳәа аибакра иаҿын.

Ахааназ исхашҭуам, адунеи ыҟанаҵ, аԥсуак дыҟанаҵгьы ихамшҭроуп, сентиабр мзазы Москватәи аиԥылараҟны ҳхада, Владислав Арӡынба инапқәа ырҵәины аиқәшаҳаҭра анидыргалоз иҿаԥшылара зеиԥшраз. Убасҟаноуп ианеилыскаазгьы "дыԥсны дкьакьаӡа дыҟан" анырҳәоз ҵакыс иамаз. Уи ауаҩ – зыдгьыли зыжәлари адунеи раныӡаареи реиқәырхареи знапы ианыз, аҟама аҿеиԥш иҵарыз амҩа анысра зықәшәаз, аԥсадгьыл ада аҟазаара шыҟамзаараз бзиаӡаны еилызкаауаз, аха адунеи аиашамра зқәыӷәӷәаны иакыз иҿаԥшылара аԥсреи абзареи еимаздоз мыткәмаԥшран иамаз.

Сыгәгьы иаанагоит, убри амш заҵә иԥсҭазаара аиҳарак иагнархеит ҳәа, иниҵраны иҟаз ишықәсқәа еихнаршәшәеит ҳәа, избанзар иуадаҩӡоуп жәларык рԥеиԥш аҵагылара.

Иҟалап, араҟа, ҳаԥсадгьыл аҟны иҟаз раасҭа ҳара ҳзы иуадаҩзар Маиҟәаԥ аҟазаара. Ииашоуп, ахысыбжьқәа ҳлымҳа иҭаҩуамызт, инаҳхыкынгьы абомбақәа каҳауамызт, аха ҳцәаныррақәа аҽакалаӡа рҽыхтны иҟан. Аҽакалаӡа иаҳныруан аҭагылазаашьа.

Исгәалашәоит, ахәыҷқәа злаагаз ашьаарҵәыра ахыԥша рхьымсырц иҳалшо зегь ҟаҳҵон рыгәқәа рышьҭыхразы, рхәыҷра аԥыжәара агарц. Убас ашықәс ҿыц азы аԥсаӡ рызҳархиеит, ҳара аиҳабацәагьы ишаабацыз еиԥш ажәеинраалақәа, ашәақәа, акәашарақәа дырҵаны иазыҟаҳҵеит аконцерт. Ирызҳархиеит хаа-мыхаала ирхиаз астолгьы, ҳамҭақәакгьы ҳалҳаршеит. Ашықәс ҿыц ус ҳаԥылеит.

Ажьырныҳәа аухагьы иҳаӡбеит ныҳәа хәыҷык акәзаргьы еиҿаҳкаарц.

30 сентября 1993 года - Sputnik Аҧсны
Аҟәа ҳшалалаз

Ихәылбыҽхахьан ателехәаԥшраҟны ианартәи ажәыларазы арепортаж анырышьҭыз. Аекран аҟны ҳрыхәаԥшуан аԥсы ԥха злымҵыцкәа еилаҟәаҟәаны идырхынҳәыз ҳарԥарацәа, ҳрыхәаԥшуан амамеиқәара зҿысыз урҭ ранацәеи рабацәеи. Аныҳәа иазҳархиаз ҳастол аганахь уаҩ дымнеит, адуцәа ҳҭагылазаашьа еилыркаазшәа ахәыҷӡақәагьы, абжьааԥны ахаа-мыхаа иазгагаз, рылаԥшгьы рыздырхомызт ирзааҳхәаз аконфеҭқәа, апечениақәа.

Аныҳәатә стол аишәа ҟазшьа аиуны, ихьшәашәаӡа иааилҳарган, ҳуадақәа рахь ҳнеимыҵит, аицәажәараҵәҟьа ҳалымшо.

Убас заҟантә, убас заҟа гәаҟра, заҟа ҩныҵҟатә гәыҳәҳәара ҩныҩзеи ҳзыҩназ асасааирҭа. Ҳалаӷырӡи ҳаччаԥшьи еилаӡҩон шықәсык иназынаԥшуа. Шамахак акәымзар адәахьы ицәырганы уаҩы иаҳмырбоз ҳагәжәажәара, ҳгәаҟра, ҳалаӷырӡ аҽы-мархәац дырӡсарын.

Хынҳәра рықәмыз урҭ амшқәа. Иҟамлааит уаҳа ҳадгьыли ҳажәлари еиҟәыганы. Дарбанызаалак аԥсуа ахааназ илымҳа иҭамҩааит иабацәа рабацәа ргәаҟашәа.

Ажәабжьқәа зегьы
0