АҞӘА, жәабран 18 - Sputnik. Хнызқьҩык инарзынаԥшуа Аԥсны иҟоу Аладатәи Арратә округ аррамаҵзурауаа уахынлатәи ахысрақәа мҩаԥыргеит атанкқәа Т-72Б3, акәылӡмашьынақәа БТР-82АМ рҟынтәи ҳәа аанацҳауеит ААО апресс-маҵзура.
Ахысрақәа мҩаԥган аруаа аполигонқәа Ҵабал, Нагвалоу, Гәдоуҭа (Аԥсны), аполигон Маикопски (Адыгатәыла) рҿы имҩаԥысуаз арратә ҽазыҟаҵарақәа рҳәаа иҭагӡаны. Иазгәаҭоуп аруаа атактикатә, анџьныртә, ахысратә, иҷыдоу аҵараҽазыҟаҵарақәа ирхысуан ҳәа.
Иара убасгьы Амшынеиқәа аԥшаҳәаҿи ашьхараҿи ахысрақәа раан амотохысцәа еиқәыршәан иҿыцу армаҭәа "Ратник" ала, рхы иадырхәон ҳаамҭазтәи аԥшыхәреи аимадареи еиҭаргоу ркомплексқәа "Стрелец".
Аруаа ирдырҵон еиуеиԥшым аҵара-еибашьратә дҵақәа рынагӡашьа. Аҵара шьаҭаны иаман иахьазы адунеи аҿы имҩаԥысуа ҩџьарлатәи аимакқәа рԥышәа.
Зынӡа ауснагӡатә иалахәын 150 ак арратә техника, акәылӡмашьынақәа "Тигр", КамАЗ "Мустанг" назлоу.
АҞӘА, хәажәкыра 8 - Sputnik. Аԥсны ауааԥсыра Урыстәыла Атәылахьчара аминистрра иатәу амобилтә госпиталь аҳақьымцәа- аҳәса март 8 рыдырныҳәалеит. Абри атәы аанацҳауеит ААР апресс-маҵзура.
Аԥсны ауааԥсыра ковид-госпиталь аусзуҩцәа аныҳәа рыдырныҳәалеит асасааирҭа "Аиҭар" аҵакыраҿы.
Амобилтә госпиталь аҳақьымцәа аҳәса 20-ҩык иранаршьеит ашәҭқәеи аҳамҭақәеи, ирзеиӷьаршьеит агәабзиара, абзиабара, агәалаҟазаара бзиа, ачҳара имариам рус аҿы.
Иарбоу аамҭа иалагӡаны амбулатор-консультациатә цхыраара рыҭан хнызқьи быжьшәҩык инареиҳаны Аԥсны ауааԥсыра, амбулатортә дкылара рыҭан 3,3 нызқьҩык, астационартә – 450-ҩык рҟынӡа.
Иара убасгьы агоспиталь алабораториаҿ 18 000 рҟынӡа клиникатә ҭҵаара мҩаԥган, урҭ рҟынтәи 5,3 нызқь ПЦР-тест, 2 000 рентгенограмма. Иахьазы амедусзуҩцәа аҽеизгара иаҿуп. Хара имгакәа арратә техника аилазаара иаланы есқьаангьтәи ргыларҭа ҭыԥ иазыхынҳәуеит.
"Аԥсуа идоуҳатә ԥсҭазарааҿы аԥҳәыс лроль даара иҳаракын, аамсҭашәара аҵан, ауаҩра ацын. Уи ҳлитературагьы, ҳфольклоргьы, ҳҟазарагьы иӷәӷәаны ирныԥшит. Иахьагьы, аԥсуа ԥҳәыс ауаажәларратә ԥсҭазаара дыӷәӷәаны далагылоуп, уи ус машәыршәа иҟамлеит. Аԥсуа ԥҳәыс дҳаразкуа лҟазшьақәа ируакын лыԥшӡара, лыхшыҩ аҵарра, лҟәыӷара. Уи шьақәзырӷәӷәо аҿырԥштәқәа рацәаны иҟоуп ҳҭоурых аҿы", - иҳәеит апоет.
Аԥҳәыси ахаҵеи реизыҟазаашьа атәы далацәажәауа Занҭариа иазгәеиҭеит, уи аҭҵаамҭақәа рзукыр шыҟало.
"Аԥҳәыс лҭеиҭыԥши лыҩныҵҟатәи лбеиареи реинраалара ауп еиҳарак ахаҵа дхызхуа. Зны-зынла дыссирны, дышәҭыкакаҷны дыҟаӡам, аха дыгәнаалоуп, акалашәа ухылхуеит, акалашәа улаԥш дыҵашәоит", - иҳәеит Занҭариа.
Иаҳа инеиҵыху аиҿцәажәара шәызыӡырҩыр шәылшоит аудио аҿы.
Иара убас шәаԥхьар ҟалоит:
Хә-ҟазшьак аазырԥшуа: аԥҳәыс лроль аԥсуаа ртрадициатә культураҿы
Аԥсуаа рытрадициа аҟнытә: аԥҳәыс лзинқәа ирызкны
Жәларбжьаратәи Аҳәса рымш–ари ааԥынреи, анасыԥи, аҭынчреи ирныҳәоуп. Ари аныҳәа аԥҵан Клара Цеткин лаԥшьгарала 1910 шықәсазы, Копенгаген.
Адунеи аҟны аҳәса аҳәынҭқарра аргылараҟны иҟарҵо рлагала, иааныркало аҭыԥ ҷыда азы аҭоурых иадыруеит.
Аԥсуа ҳәсақәа ракәзар, аԥсҭазаараҟны акрызҵазкуа аусхкқәа рҿы: агәабзиарахьчараҟны, аспорт аҟны, абизнес аҿы, акультуреи аҭҵаарадырреи рыҿиараҟны рылшамҭақәа азгәаҭоуп. Аԥсуа ԥҳәыс лџьабаа еснагь иӷәӷәоуп: ахәыҷқәа рааӡоит, аҭаацәа ныҟәыргоит, аҩнтәи аусқәа рнапы иҵырхуеит. Ианаҭахха аамҭазгьы агәаӷьра, ачҳара аадырԥшуеит. Аԥсны аџьынџьтәылатәи еибашьраҿы акәзар, ахацәа реиԥш, бџьаршьҭыхла рыԥсадгьыл ахьчара рылшеит.
Ашәҟәыҩҩцәеи апоетцәеи аԥсуа ҳәсақәа иреиӷьӡоу рцәаҳәақәа рзыркхьеит.
"Иамалкуеит амра,
Иамалкуеит амза,
Ашьха ӡыхь еиԥш уи аԥҳәызба дыцқьоуп.
Лцәажәашьа еинаала, Лыблақәа хаара...
Уаҳа дихашҭуама знык дызбахьоу", абас иҩуан апоет-романтик Таиф Аџьба.
Қьериман Халис Едже (Ебжьноуԥҳа) 1932 шықәса рзы, 28 тәыла рхаҭарнакцәа злахәыз аԥшӡара аконкурс аҟны, раԥхьатәи "Адунеи амисс" ҳәа ахьӡ ҳарак лыхҵахеит.
Сария Лакоба – Нестор Лакоба иԥҳәыс, 1937 шықәса рзы дырбаандаҩын. Абахҭаҿы акыр ддыргәаҟит, Нестор ажәлар драӷоуп ҳәа лдырҳәарц, аха лара уи дақәшаҳаҭымхеит. Дыргәаҟны лыԥсҭазаара далхын.
Абалет "Лебединое озеро" аҟнытәи асцена, Одетта лроль налыгӡоит СССР Жәлар рартистка Маиа Плисецкаиа.
Апоетесса Анна Андреи-иԥҳа Ахматова (1889-1966). Аҭыхымҭа автор Маисеи Наппельбаум, 1922 шықәса.
Индира Ганди- Ниу-Дели лрезеденциаҿы. Абҵара 9, 1978 шықәса.
Мексикатәи асахьаҭыхҩы Фрида Кало. Лусумҭақәа еиҳарак автопортретқәа роуп, урҭ рыла деицырдыруеит.
Адиле Аббас-оӷлы - Нестор Лакоба иҭаацәараҟынтәи арепрессиақәа рышьҭахь зыԥсы ҭаны иаанхаз аҵыхәтәантәи иҭынха лакәын. Ажьырныҳәа 14, 2020 шықәсазы лыԥсҭазаара далҵит ашәҟәыҩҩы, Аԥсны акультура зҽаԥсазтәыз аусзуҩ, "Ахьӡ-аԥша" аорден аҩбатәи аҩаӡара занашьаз Адиле Аббас-оӷлы.
Афотоҟны Адиле Аббас-оӷлы илхыҵуан 16 шықәса.
СССР аԥырҩы-акосмонавт, Асовет Еидгыла Афырхаҵа Валентина Владимир-иԥҳа Терешкова.
Ари асахьаҟны даарԥшуп хылҵшьҭрала Австриа иатәу актриса Хеди Ламарр. Ажьырныҳәа 19, 2000 шықәсазы 86 шықәса ирҭагылаз Ламарр Флорида лыҩнаҟны лыԥсыбаҩ ԥшаан. Деицырдыруа дҟалеит 1933 шықәсазы адрама "Екстези" анҭыҵ ашьҭахь.
Аджаз шәаҳәаҩы Нина Симона. ԥхынҷкәын 5, 1968 шықәса, Лондон.
Британиа ду аԥыза министрс иҟаз Маргарет Тетчер.
Елеонора Рузвельт ЕАА ахада Гарри Трумени лареи реиқәшәара ашьҭахь. Вашингтон, ажьырныҳәа 13, 1949 шықәса.
Еицырдыруа франциатәи амодельер Коко Шанель лпортрет. 1944 шықәса, Париж.
Зхы иақәиҭу акәашара ашьаҭа зкыз, америкатәи акәашаҩ Аиседора Дункан (1877-1927). 1922—1924 шықәсқәа рзы Сергеи Есенин иԥшәма ԥҳәыс лакәын.
1969 шықәсазы Израиль аԥыза-министр иҟалаз Голда Меир.
Чапаевтәи ахысратә дивизиа алахәыла, аснаипер Лиудмила Павличенко. Аџьынџьтәылатәи еибашьра ду 1941-1945 ашықәсқәа.