"Сара ақәра ду нысҵит. Ажәлар рзы сыҟоуп. Сырҿиамҭақәа зегьы ажәлар ирызкуп", - абас иҩуан Аԥсуа литература ашьаҭаркҩы, Аԥсны Жәлар рпоет Дырмит Гәлиа.
Ақәра ду нызҵыз аԥсуа быргцәа рышықәснҵыра феноменқәас ирымоу ҭылҵаауан америкатәи аҵарауаҩ, аетнологиеи аконфликтологиеи рыпрофессор Пола Гарб.
Аԥсны инхоз абыргцәа ирызкны иҭырххьеит афильмқәа, иҭрыжьхьеит ашәҟәқәа. Дара рышықәснҵыра зыбзоураз аилкааразы ирҭаауан аҵарауаа. Абыргцәа аҵарауаа рызҵаарақәа рҭакқәа ҟаҵо иазгәарҭон абас еиҧш: "Саагылазар адгьыл сықәаарыхуан, амцхә акы сгәы иасырсӡомызт, сзызхәыцуа. абзиара мацареи иахьатәи амши роуп".
Аԥсны анҵыҵ ахьӡ неиҩхьан абыргцәа рансамбль "Нарҭаа".
Гәдоуҭа араион Лыхны ақыҭан. Шәышықәса зхыҵуа анхаҩы ачаи хихуеит.
Агеронтолог Гьаргь Сыҷынааи ашықәс рацәа нызҵыз ипациентцәеи. Сыҷынаа 10-15 шықәса ирылагӡаны иҭиҵааит 127-ҩык абыргцәа ргәабзиара, иара еидикылеит иуникалтәу аматериалқәа.
105 шықәса зхыҵуаз Маҳҭы Ҭаркьыл.
1986 шықәсазы Лыхны ақыҭан. Аныҳәаҿа ааникылоит абырг Ҭемраз Уанаҿа.
"Кәтол" аколхоз атәанчаҩы Адушьа Лашәриа 102 шықәса лхыҵуан.
Абыргцәа рансамбль "Нарҭаа" алахәыла Ҭемраз Уанаҿа.
Лыхны ақыҭан абыргцәа жәлар рыхәмаррақәа рҟны еицлабуеит.
Гәдоуҭа араион Аҷандара ақыҭан - абырг имоҭацәеи иԥшәмаԥҳәыси.
Аҷандара ақыҭан, 101 шықәса зхыҵуаз абырг имшира аҽны. Аколхоз ахьӡала иара ҳамҭас аҽы ирҭеит.
115 шықәса зхыҵуаз Нуриа Ламиаԥҳа лыҷкәынцәа руаӡәки лареи.
Аҷандара ақыҭантәи абыргцәеи рмоҭацәеи
Лыхны ақыҭан абыргцәа жәлар рыхәмаррақәа рҟны еицлабуеит.
Шәышықәса зхыҵуаз Лыхны анхаҩы ашахматқәа дыхәмаруеит
Хьфаф Лашәриа - ақәра ду нызҵыз дыруаӡәкуп, диит 1835 шықәсазы Гәыԥ ақыҭан. 1877 - 1878 шықәсқәа раан иҟаз амҳаџьырра хлымӡаах иацыз арыцҳарақәеи, агәаҟрақәеи лхыганы лыԥсадгьыл ахь дхынҳәит.1930-тәи ашықәсқәа раан Кәтол ишьақәгылаз аколхоз далахәын. Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду далахәын. Ақәра ду илымоу амаӡақәа рдырырц азын илҭаауан хыԥхьаӡара рацәала ажурналистцәа, хкырацәала аҳәынҭқаррақәа рҟынтәи. Илҳәоз аҳәамҭақәа ркьыԥхьуан, урҭ иахьа уажәраанӡа имаҷым аҭыԥ ааныркылоит аԥсуа жәлар рҿаԥыцтә ҳәамҭақәа рҿы. Иланашьан хыԥхьаӡара рацәала иреиҳаӡоу аҳәынҭқарратә ҳамҭақәа, аџьа аветерани, Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду аветерани ҳәа. Хьфаф Лашәриа лыҧԥсҭазаара далҵит 1975 шықәсазы.
Лыхны ақыҭан абыргцәа жәлар рыхәмаррақәа рҟны еицлабуеит.
Таркәыкә Лашәриа - 85 шықәса зхыҵуаз Кәтолтәи абырг.
Шықәсқәак ҵуеит Аҟәа асы амуижьҭеи, аха сынтәа жәабранмзазы ара маҷк иқәнаршәшәеит. Амшын иахьаԥну, абжьааԥнеиԥш, уи шьҭамгылаӡеит. Ашьхара иахьаԥну џьара-џьара ақыҭақәа рҿы шьамхаҟынӡа иахьышьҭалаз ыҟоуп.
Асы рацәаны ишымлеизгьы, аҳҭнықалақь ауааԥсыра, еиҳарак ахәыҷқәа, уи даара иеигәырӷьеит. Илеиз ахәыҷы рҽалагӡаны, асеигәыдҵа ихәмарыз, асыуаҩ дҟазҵаз, баша ҳауафара индәылҵыз дубап.
Иагьа ус иҟазаргьы, сынтәатәи аӡын еиҳарак иԥхарран, уи аҟнытә заа ишәҭит амимоза, амагнолиа, иара убас абҳәаса. Уажәшьҭа ааԥын шааигәахаз умҩашьо иунардыруеит. Ари аҩыза аӡын рхыргарц Аԥсныҟа ԥсшьара иаауа асасцәа рхыԥхьаӡара еиҳа-еиҳа иацлоит.
Шықәсқәак ҵуеит Аҟәа асы амуижьҭеи, аха сынтәа жәабранмзазы ара маҷк иқәнаршәшәеит. Афото аҿы - Аҟәатәи ашьха.
Асы рацәаны ишымлеизгьы, аҳҭнықалақь ауааԥсыра уи даара иеигәырӷьеит. Ауаа рыдагьы, иара аҩнатә ԥстәқәагьы оумашәа ирбеит. Афото аҿы ала асы агьамагьы гәанаҭар цәгьа иабом.
Илеиз ахәыҷы рҽалагӡаны, асеигәыдҵа ихәмарыз, асыуаҩ дҟазҵаз, баша ҳауафара индәылҵыз дубарын.
Ари афото иарҵабыргуеит аԥсуа аӡын анашанара шаҵоу.
Аха иауз асы агаҿа рацәак ишьҭамхеит, мышқәак рышьҭахь аԥхарра еиҭахынҳәит.
Иагьа умҳәан, амра хаа аныԥхо згәамԥхо ҳәа аӡәгьы дыҟамзар ҟалап.
Аӡынра Аԥсны ишәҭит Суланж имагнолиа. Уи ҳпаркқәа жәпакы зырԥшӡо ҵиаауп. Абжьааԥны иара хәажәкыра-мшаԥы ирыбжьаркуа аамҭазоуп ианышәҭуа.
Уи адагьы, аҵыхәтәантәи ашықәсқәа раан еиԥш, сынтәагьы заа ишәҭит амимоза.
Уи, хымԥада, ааԥын шааигәахаз зыршаҳаҭуа хҭысуп.
Аҟәа Амҳаџьырқәа рыԥшаҳәа зегьы бзиа еицырбо ԥсшьарҭа, неиааирҭа ҭыԥуп.
Аԥшәмацәа ҳадагьы, Аԥсны асасцәа амра, аԥхарра, амшын, агәҭынчра зҭаху уи иашьҭаланы иаауеит арахь.
Аспектакль арежиссиор-ақәыргылаҩс дыҟоуп Аԥсны зҽаԥсазтәыз артист, атеатр актиор хадацәа иреиуоу Џьамбул Жорданиа.
Амоноспектакль "Ацынҵәарах" апрессазы иддырбон атеатр арт-фоие аҟны. Аублаа жәлар аҵыхәтәантәи рхаҭарнак даазырԥшуаз ихадаз иагьакзаҵәыкыз ароль наигӡон актиор Осман Абыхәба.
Ақәыргыламҭа мҩаԥысуан сааҭки ҩажәа минуҭи. Ари аамҭа иалагӡаны актиор ароман аҟынтәи еиҳа аҵакы змоу ацыԥҵәахақәа дрыԥхьоит, убри аамҭазы адекорациақәагьы уажәы-уажәы рҽырыԥсахуеит. Зны ицәырҵуеит амҳаџьырқәа атәымдгьыл ахь изго аӷбақәа, анаҩс - аҭырқәа дгьыл сакарақәа, даҽазных - Кавказ ашьхақәа.
Амоноспектакль актиорк ида уаҩ дшаламгьы, уажәы-уажәы ахәаԥшцәа рлымҳа иҭыҩуеит ароман егьырҭ афырхацәа рыбжьқәагьы. Аспектакль арежиссиор ари ақәыргыламҭазы иалиԥшааит реиҳа анырра ҟазҵо, аҩымҭа аҵакы гәыцәс иамоу ахҭысқәеи ацитатақәеи.
Амоноспектакль "Ацынҵәарах" иахәаԥшырц иааиз асасцәа изларҳәаз ала, арежиссиор илшеит ашәҟәыҩҩ ду Баграт Шьынқәба ԥсра зқәым ироман иаҵаз ахықәки атмосфереи еиқәырханы асценаҿы иааԥшыртә аҟаҵара. Аублаа аҵыхәтәантәи рхылҵшьҭра, рцынҵәарах ироль назыгӡоз Осман Абыхәба илшеит амоноспектакль ахәаԥшцәа рхы-рыԥсаҟынӡа инеиртә, ргәы иҭымҵәартә аҟаҵара.
Арежиссиор Џьамбул Жорданиа игәаанагарала, ароман "Ацынҵәарах" асценаҿы ақәыргалара имариаз усмызт, зегь реиҳа инагӡатәны ииԥхьаӡоз - асиужет хада ацәаҳәа еиқәырханы аемоциа аҵаҵаны ахәаԥшҩы изнагара акәын.
Аҭоурых-философиатә роман "Ацынҵәарах" аҿы Кавказтәи аибашьраан зҭоурыхтә ԥсадгьыл нырмыжьыр ада ԥсыхәа змамыз, ихҵәаз аублаа жәлар рҭоурых аарԥшуп. Уи ароман еиҭагоуп адунеи абызшәақәа жәпакы рахь. Раԥхьаӡа акәны иара акьыԥхь иабеит 1974 шықәсазы ажурнал "Алашара" аҟны. Баграт Шьынқәба ари ароман ала иааирԥшит иарбанзаалак ажәлар рықәӡаара ауаатәыҩса зегьы ирзеиԥшу философиатә проблеманы, адунеитә цивилизациазы ицәыӡ дуӡӡаны.
Иара убас шәаԥхьар ҟалоит:
Жәабран 16 рзы РУСДРАМ аҿы имҩаԥысит амоноспектакль "Ацынҵәарах" аԥхьарбара.
Апрессазы хазы ақәыргыламҭа ддырбеит жәабран 18 ахәылԥаз атеатр арт-фоие аҟны.
Аублаа жәлар аҵыхәтәантәи рхаҭарнак даазырԥшуаз ихадаз иагьакзаҵәыкыз ароль наигӡон актиор Осман Абыхәба.
Ақәыргыламҭа мҩаԥысуан сааҭки ҩажәа минуҭи.
Ари аамҭа иалагӡаны актиор ароман аҟынтәи еиҳа аҵакы змоу ацыԥҵәахақәа дрыԥхьоит, убри аамҭазы адекорациақәагьы уажәы-уажәы рҽырыԥсахуеит.
Зны ицәырҵуеит амҳаџьырқәа атәымдгьыл ахь изго аӷбақәа, анаҩс - аҭырқәа дгьыл сакарақәа, даҽазных - Кавказ ашьхақәа.
Амоноспектакль актиорк ида уаҩ дшаламгьы, уажәы-уажәы ахәаԥшцәа рлымҳа иҭыҩуеит ароман егьырҭ афырхацәа рыбжьқәагьы.
Аспектакль арежиссиор ари ақәыргыламҭазы иалиԥшааит реиҳа анырра ҟазҵо, аҩымҭа аҵакы гәыцәс иамоу ахҭысқәеи ацитатақәеи.
Амоноспектакль "Ацынҵәарах" иахәаԥшырц иааиз асасцәа изларҳәаз ала, арежиссиор илшеит ашәҟәыҩҩ ду Баграт Шьынқәба ԥсра зқәым ироман иаҵаз ахықәки атмосфереи еиқәырханы асценаҿы иааԥшыртә аҟаҵара.
Ахәаԥшцәа рцәаныррақәа рынкылара рцәыцәгьан, убас ирҵабыргны дыхәмаруан актиор.
Аублаа аҵыхәтәантәи рхылҵшьҭра, рцынҵәарах ироль назыгӡоз Осман Абыхәба илшеит амоноспектакль ахәаԥшцәа рхы-рыԥсаҟынӡа инеиртә, ргәы иҭымҵәартә аҟаҵара.
Арежиссиор Џьамбул Жорданиа игәаанагарала, ароман "Ацынҵәарах" асценаҿы ақәыргалара имариаз усмызт, зегь реиҳа инагӡатәны ииԥхьаӡоз - асиужет хада ацәаҳәа еиқәырханы аемоциа аҵаҵаны ахәаԥшҩы изнагара акәын.
АҞӘА, хәажәкыра 1 - Sputnik. Шә-тоннак рҟынӡа амимоза Аԥснынтә Урыстәылаҟа иаларгалахьеит жәабранмза иалагӡаны ҳәа аанацҳауеит "Вести-Сочи".
Иааиуа амшқәа рзы иазԥхьагәаҭоуп даҽа шә-тоннак аекспорт. Анаплакыҩцәа 200 тонна рекспорт азы адокументқәа азырхианы инарышьҭхьеит.
Аиҳарак ашәҭ аҭира хәажәкырамза иақәшәоит. Урыстәылаҟа коммерциатә хықәкала ашәҭ алагалараан ашәҟәы иҭагалатәуп. Закәаншьаҭада аиагараан ахараԥса ддыршәоит. 15 ҿаҳәара еиҳаны аҳәаа иахызго ртауар ашәҟәы иҭаргалароуп.
Амимоза аҳәаа ахыгаразы Ахәаахәҭра-ааглыхратә палатаҟынтә асертификати афито-санитартә хылаԥшра асертификати аҭахуп.
Шәачатәи аҳазалхыҩцәа административтә зинеилагара ҳәа жәаа-уск хацдыркхьеит, иаԥырҟәҟәаан тоннаки бжаки аҟынӡа амимоза закәаншьаҭада аҳәаа ахыгара.
Иара убас шәаԥхьар ҟалоит:
Амимозаз аҵарҭышагара зҭахыз аинспекторцәа рганахьала ашьаус хацыркуп