Сырма Ашәԥҳа, Sputnik
- Мышқəак раԥхьа Ҭырқəтəыла Амшын Еиқəа иаԥну ақалақьқəа рҿы инхоз аԥсуаа рыӡбахə шəаҳаит, хаҭала шəырҭааит. Иабанӡацҵо ари аус иахьазы?
- Ааи, Амшын Еиқəа аганахь аныҟəарақəа мҩаԥаҳгеит. Аиԥыларақəеи аилацəажəарақəеи ҳаман, аибадырратə ҟазшьа змаз аизарақəа еиҿкаан. Акыр ҳазҿлымҳан урҭ рлеишəа, рқьабз, рбызшəа ахьынӡардыруа, иахьынӡамҩаԥыргауа. Убарҭ рызегьы аус рыдаҳулеит, иҭаҳҵааит. Анаҩс, офицалла еиҿыркааит ахеидкылақəа, иааиуа ԥхынгəымзазы ҩаԥхьа ҳарҭаауеит, ҳаибабоит, аԥхьаҟатəи аусқəа ҳəаақəаҳҵоит, реиҿкаарақəа ҳфедерациа иаҵанакуа иҟаҳҵоит, убас еиԥш апрограмма еиҿкааны иҳамоуп, излауа ала ҳақəныҟəоит.
- Мраҭашəара аган иқəынхо ҳауаажəлар рҭагылазаашьа зеиԥшрои, еидызкыло аиҿкаарақəа рымоума?
- Мраҭашəара аганахьала Ҭырқəтəыла иҟоу ақалақьқəа рҿы аиԥыларақəа ҳамоуп. Мышқəак рнаҩс уахь ҳцараны ҳаҟоуп. Уаҟагьы еиҿаҳкаараны иҟоу ахеидкылақəа азгəаҭаны иҳамоуп. Уахь иқəынхо ҳауаажəлар реидкыларазы уи акыр ицхыраагӡахоит. Мызқəак рыла урҭ аиҿкаарақəа шьақəҳарӷəӷəоит ҳəа агəаанагара сымоуп.
- Ааигəа, иара убас, Нхыҵ-Кавказтəи ҳаиашьаратə жəларқəа шəырҭааит, аицəажəарақəа, аиқəшаҳаҭрақəа мҩаԥыжəгеит, рылҵшəа зеиԥшрои?
- Ҳашьцəеи ҳареи акыр гəаартыла ҳаицəажəеит, реиҿкаарақəеи ҳареи аусеицуразы аиқәшаҳаҭрақəа ҳабжьаҳҵеит, зегь раԥхьаӡа иргыланы ҳаимадара аусқəа зырӷəӷəо. Ҭырқəтəыла иҟоу ҳдиаспора, уа инхо ҳашьцəа ашəуақəа реимадара ацҵаразы иарбан цхыраароу иҟаҵатəу аусқəа еиҳа инарҭбааны ҳарзааҭгылеит. Уахь дҳацын Ҭырқəтəыла иҟоу Аԥсны ахаҭарнак Вадим Ҳаразиа. Уаҟа еиҿкаау аԥсуаа ашəуаа рфондқəа рыла аимадарақəа ирызку аиқəшаҳаҭрақəа ҳабжьаҳҵеит. Ҭырқəтəыла иқəынхо ҳашьцəа рахьтə иҟоуп ашəуа диалект зҳəо, ашьхаруа диалект зҳəо, рхатəы бызшəа ахьчаразы арҵаҩцəа рыԥшаара акəзааит, акурсқəа реиҿкаара акəзааит, ҳарҭгьы ара иҳалшо ала, еиҳарак ашьхарыуа ҳашьцəа ахьынхо ҳхеидкылақəа ахьеиҿкаау абызшəазы имҩаԥыргараны иҟоу акурсқəа рымҩаԥгара ҳацхраауеит. Наҟ-ааҟгьы ҳнапаҟынтə иааиуа аусқəа ҟаҳҵароуп. Аиԥыларақəа алҵшəа бзиақəа аарышьҭып ҳəа сгəы иаанагоит аԥхьаҟагьы.
- Ҳџьынџьуаа рҭоурыхтə ԥсадгьыл ахь рырхынҳəразы агəҭак ҿыцқəа, ауснагӡатəқəа шəнапы злаку арбақəан?
- Ауниверситет аҿы аҵарадырра зауа аҿар налакны апрограмма аус адулара ҳҭахуп. Арепатриациеи ҳареи ҳаилахəны аус ԥхьаҟа ишымҩақəаҳҵаша, Ҭырқəтəыла аганахьала уанахəаԥшлак, иамаҭəахəхаша азнеишьақəа нарбаны аус еиҿаҳкаароуп. Атəанчара ашҟа ицақəаз рзы программак, ақыҭанхамҩа аус иазку азы даҽа программак, абизнес аганахьала, ауниверситет аҿы аҵара зҭаху, уа инеиуа рзы даҽа программак, алшара змоу анхара аазхəартə еиԥш иҟоу рзы даҽа программак зҳəазеиԥш еихшаны иҭаҳҵаауеит, аус адаҳулоит. Ҳаԥхьаҟазы аус здаҳулаша мҩак, системак азхəыцра ҳаҿуп, еиқəыршəаны ҳҳəынҭқаррахь ишьҭны, урҭ ргəаанагарқəа азгəаҭаны, уск алаҳхырц агəаҳəара ҳамоуп. Мызқəак ирылагӡаны иҳархиап ҳəа агəыӷра сымоуп.
- Имҩаԥысраны иҟоу Аԥсны Аҳəынҭқарра Ахада иалхрақəа рзы шəгəаанагара?
- Уи азҵаара акыр ҳалацəажəоит, иахьымҩаԥаҳгаша, иахьеиҿаҳкааша азҵаарақəа ҳарзааҭгылоит. Аԥсуа тəылауаҩшəҟəы ҿыцқəа змоу роуп зыбжьы зҭиуа. Ара, Ҭырқəтəыла Аԥсны атəылауаҩшəҟəы змоу, аха аҿыц ҟазымҵац рхыԥхьаӡара иаамаҷумшьартəы аҟара ирацəоуп. Урҭ рыбжьы рҭиироуп ҳəа агəаанагара ҳамоуп. Иахьырыԥсахуа аҭыԥ ҳамаӡам, Аԥсны ацара-аара зегьы ирылшартə иҟаӡам, ахаҭарнакраҿы урҭ аршаҳаҭгақəа, атəылауаҩшəҟəқəа рыԥсахыртə алшара рымаӡам, убри азы аҳəарақəа ҳамоуп. Апаспорт имамкəа, ажəытəтəи аиаҵəа тəылауаҩшəҟəы змоу, аҳəаанырцəтəи апаспортқəа змақəоу ыҟоуп, абжьыҭираҿы атəылауаҩшəҟəы змоу рызегьы рыхəҭаа, ирҳақу ныҟəыргар ҳҭахуп убри аганахьала. Ааԥхьара ҟаҳҵеит ашəҟəы ианҵаны, Аԥсны Жəлар Реизара ашҟа инаҳашьҭит, иахьынӡалшо ала ҳауаажəлар ирызхəыцыр ҳҭахуп, уи адагьы алхрақəа ҟаҳҵашт, убри аус адаҳулоит. Ишыжəбо еиԥш, ҳусқəа рацəоуп. Ҳамчи, ҳахшыҩи, ҳдыррақəеи еилаҵаны акы ҳазкылсроуп.
